- مشخصات کتاب
- مقدمه
- ولادت
- مقامات و احوال علامه ملا اسماعیل خواجویی
- شخصیت علامه خواجویی
- مقام علمی شیخ
- آشوب افغان
- اساتید و مشایخ او
- طبقه اساتید
- زمانه
- معاصران
- شاگردان
- اشاره
- 1 - عالم جلیل القدر و سالک مدارج علم و کمال علامه ملا مهدی نراقی، صاحب کتاب «لوامع» و «مشکات العلوم» و «جامع السعادات» و غیر آن.
- 2 - عالم عارف سالک مدارج علم و معنا مرحوم آقا محمد بن مولا محمد رفیع گیلانی مشهور به بید آبادی اصفهانی که از چهرههای بسیار برجستهی عصر خود در علوم عقلیه بود و در سال 1197 ه. ق در اصفهان وفات نمود تربت پاکش در تخت فولاد اصفهان نزدیک تکیه آقا حسین و آقا جمال خوانساری میباشد. (26)
- 3 - عارف کامل مولا محراب گیلانی حکیم مشهور و متوفای در سال 1217 ه. ق. (27)
- 4 - میرزا ابوالقاسم مدرس اصفهانی خاتون آبادی متوفای سال 1202 ه. ق. (29)
- 5 - میرزا مهدی خراسانی اصفهانی
- 6 - میرزا مهدی شهرستانی اصفهانی.
- 7 - آقا محمد باقر نجفی هزار جریبی
- 8 - میرزا محمد باقر نواب لاهیجی
- 9 - سید محمد رضا بهشتی اصفهانی
- آثار علامه خواجویی
- اشاره
- کتبی که چاپ و تحقیق شده
- 1 - بشارات الشیعه
- 2 - ذَرِیعَةً النَّجَاةِ مِنْ مَهَالِکِ نَتَوَجَّهُ بَعْدَ الْمَمَاتِ
- 3 - الفوائد فی فضل تعظیم الفاطمیین
- 4 - رساله منیره الفرقه الناجیه عن غیرهم، رسالهایست اعتقادی در بیان برخی از احکام مخالفین شیعه.
- 5 - رساله فی تحقیق و تفسیر الناصبی؛
- 6 - طریق الارشاد الی فساد امامه اهل الفساد؛ در بیان ادلهای بر جواز لعن حقوق اهل بیت عصمت و طهارت عَلَیْهمُ السَّلَام دلالت دارد.
- 7 - رساله أینیّه.
- 8 - رساله در توجیه مناظره شیخ مفید؛
- 9 - تذکره الوداد فی حکم رفع الیدین حال القنوت؛
- 10 - رساله فی شرح حدیث الطلاق بید من اخذ بالیساق؛
- 11 - رساله فی حرمه النظر الی وجه الاجنبیه؛
- 12 - رسالهی خمسیه؛
- 13 - رساله فی اقل المده بین العمرتین؛
- 14 - رساله فی الرضاع؛
- 15 - رساله فی جواز التعویل علی اذان الغیر فی دخول الوقت؛
- 16 - رساله فی حکم الاستیجار للحج من غیر البلد المیت؛
- 17 - رساله فی حکم السراج عند المیت ان مات لیلاً؛
- 18 - رساله فی شرح حدیث توضأوا مما غیّرت الناز؛
- 19 - رساله فی حکم الغسل فی الارض البارده و مع الماء البارد؛
- 20 - رساله فی افضلیه التسبیح علی القراءه فی الرکعتین الاخیرتین؛
- 21 - رساله فی تحقیق وجوب غسل المیت؛
- 22 - رساله فی حکم شراء ما یعتبر فیه التذکیه؛
- 23 - رساله فی حکم لبس الحریر للرجال فی الصلاه و غیرها؛
- 24 - رساله فی حکم الغسل الاستبراء؛
- 25 - الفصول الاربعه فی عدم لسقوط دعوی المدعی بیمین المنکر؛
- 26 - رساله فی وجوب الزکاه بعد اخراج المؤونه؛
- 27 - رساله فی صلاه الجمعه؛
- 28 - رساله فی شرح حدیث «ما من احد یدخله عمله الجنه و ینجیه من النار»؛
- 29 - رساله فی شرح حدیث «لو علم ابوذر ما فی قلب سلمان لقتله»؛
- 30 - رساله فی شرح حدیث «اعلمکم بنفسه اعلمکم بربه»؛
- 31 - رساله شرح حدیث «لا یموت المؤمن ثلاثه فتمسّه النار الا تحلّه القسم»؛
- 32 - رساله شرح حدیث «انّهم یأنسون بکم فاذا غبتم عنهم استوحشوا»؛
- 33 - رساله شرح حدیث «النظر الی وجه العالم عباده»؛
- 34 - رساله فی تفسیر آیه «فاخلع نعلیک بالواد المقدس»؛
- 35 - رساله فی تعیین لیله القدر؛
- 36 - حاشیه بر اجوبة المسائل المنهاییه؛
- 37 - رساله عدلیه؛
- 38 - رساله فی نوم الملائکه؛
- 39 - هدایه لفؤاد الی نبذ من احوال المعاد؛
- 40 - رساله فی بیان الشجره الخبیثه؛
- 41 - رساله فی الجبر و التفویض؛
- 42 - رساله فی شرححدیث «من احینا اهل البیت فلیعد للفقر جلبابًا او تجفافًا»؛
- 43 - المسائل الخمس؛
- 44 - رساله فی تفسیر قوله تعالی: «و کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْمَاءِ»؛
- 45 - رساله فی ذم سؤال غیر الله تعالی؛
- 46 - رساله فی احکام الطاق؛
- 47 - رساله فی شرح حدیث «لِسَانُ الْقَاضِی بَیْنَ جَمْرَتَیْنِ مِنْ نَار»؛
- 48 - رساله فی ارث الزوجه؛
- 49 - رساله فی الحبوه؛
- 50 - رساله فی حرمه تزویج المؤمنه بالمخالف؛
- 51 - رساله فی استحباب کتابه الشهادتین علی الکفن؛
- 52 - رساله فی حکم التنفل قبل صلاه العید و بعدها؛
- 53 - رساله فی بیان عدد الاکفان؛
- 54 - رساله فی جواز التدوای بالخمر عند الضروره؛
- 55 - رساله فی حکم الحدث الاصغر المتخلل فی غسل الجنابه؛
- 56 - المسائل الفقهیه المتفرقه؛
- 57 - رساله فی استحباب رفع الیدین حاله الدعاء؛
- 58 - رساله فی بیان علامه البلوغ؛
- 59 - رساله فی من ادرک الامام فی اثناء الصلاه؛
- 60 - الرساله الهلالیه؛
- 61 - الرساله الذهبیه؛
- 62 - الفصول الاربعه فی من دخل علیه الوقت و هو مسافر فحضر و بالعکس و الوقت باق.
- 63 - رساله فی حکم من زنا بامرأه ثم تزوج بابنتها؛
- 64 - رساله فی شرایط المفتی؛
- 65 - رساله فی منجّزات المریض؛
- 66 - الاربعون حدیثاً؛
- 67 - الدرر الملتقطه من تفسیر الآیات القرآنیه؛
- 68 - مِفْتَاحِ الْفَلَاحِ و مِصْبَاحُ النَّجَاحِ فی شرح الدعاء الصباح؛
- 69 - الفوائد الرجالیه؛
- 70 - التعلیقه علی مشرق الشمس للشیخ البهایی؛
- 71 - التعلیقه علی مِفْتَاحِ الْفَلَاحِ للشیخ البهایی؛
- 72 - جامع الشتات فی النوادر و المتفرقات؛
- 73 - رساله اصول الدین مبسوط؛
- 74 - رساله اصول الدین کلیات؛
- 75 - ترجمه المناظره المأمونیه؛
- 76 - رساله نوروزیه؛
- بقیه آثار ارزشمند محقق خواجویی از قرار ذیل است:
- 1 - حاشیه بر تفسیر صافی؛
- 2 - حاشیه بر زبده البیان؛
- 3 - حاشیه بر مدارک الاحکام؛
- 4 - رسالهی رضاعیه.
- 5 - رساله تحقیق در حدیث سهو النبی و رد صوفیان.
- 6 - رسالهی بیان اجل محتوم و غیر محتوم.
- 7 - رسالهی اجوبة مسائل میرزا محمد حفیظ.
- 8 - رسالهی جواب از بعضس مسائل ضروریه.
- 9 - رساله تحقیق دربارهی کوه قاف.
- 10 - رساله اخبار و احوال ابوهذیل علّاف.
- 11 - رساله وحدت وجود در رد صوفیان.
- 12 - ابطال الزمان الموهوم؛
- 13 - اثبات الحرکه؛
- 14 - اصول الدین؛
- 15 - الامامه؛
- 16 - تبصره الاخوان فی بیان اکبریّه القرآن؛
- 17 – جواز القراءه بالقر آت السبع و جواز ملک یوم الدین؛
- 18 - الحاشیه علی اربعین الشیخ البهایی؛
- 19 - الحاشیه علی اصول الکافی؛ نویسنده در رسالهی «حکم الغسل قبل الاستبراء و بعدها» به این حاشیه خود اشاره فرموده و ارجاع داده است.
- 20 - الحاشیه علی تَهْذِیبُ الْأَحْکَام؛
- 21 - رساله حد الیأس الحاصل للمرأه؛
- 22 - الرد علی العالمه المجلسی (قدس سره) فی جرح بعض الرجال و تعدیل بعض؛
- 23 - سقوط الوتیره فی السفر؛
- 24 - شرح نهج البلاغه؛
- 25 - رساله فی الصلاه؛
- 26 - العقود الفضولی؛
- 27 - الغناء؛
- 28 - افصول؛
- 29 - فضل ما یؤکل لحمه؛
- 30 - وجیزه فی ترجیح القول بتجوهر الاعراض و تجسم الاعمال. (44)
- وفات
- منابع و مآخذ
- پینوشت
علامه ملا محمد اسماعیل خواجویی مازندرانی اصفهانی
مشخصات کتاب
علامه ملا محمد اسماعیل خواجویی مازندرانی اصفهانی
مهدی آقابابایی
مقدمه
مقاله ای که پیش رو دارید پیرامون، یکی از بزرگترین فقهاء، مجتهدین، علما و عرفای الهی اصفهان حکیم مولی اسماعیل بن محمد حسین بن محمد رضا مازندرانی اصفهانی می باشد که به جهت سکونت در محله خواجو به خواجویی شهرت یافته است. وی حلقه ی ارتباط حوزه ی علمیه اصفهان در عهد صفوی و دوره ی قاجاریه است. به عبارت دیگر وجود ارزشمند این عالم موجب گردید فلسفه ی غنی و پربار عصر صفویه که با هجوم افاغنه در معرض نابودی قرار گرفته بود حفظ شود و با رساله های پرشمار و شاگردان بزرگی که تربیت نمود به دوره ی قاجاریه منتقل گردد.
ملا اسماعیل خواجویی از احیاگران حکمت و فلسفه در اصفهان پس از حمله افاغنه به این شهر به شمار می آید. (1)
از لحاظ موقعیت مکانی نیز این تکیه در قسمت لسان الارض تخت فولاد قرار گرفته و در بین تکایای موجود در تخت فولاد از تقدس و احترام ویژه ای برخوردار است. در سال 1378 ه. ش به منظور احترام و بزرگداشت مقام ملا اسماعیل خواجویی بقعه ای با سبک معماری امروزی بر مزار آن علامه فقید ایجاد گردید که در ساخت آن از مصالح بتون و آجر تزیینی استفاده شده است.
این تکیه در ردیف اولین تکایای تخت فولاد به شمار می آید که بیشترین عالم مدفون در حوزه ی فلسفه و حکمت را در خود جای داده است. (2)
صاحب حدیقه الشعراء می نویسد:
یکی از بزرگترین علمای عصر افشاریه است که در بین علمای مدفون در تخت فولاد صاحب بیشترین کتاب و رساله ی علمی می باشد چنانکه در برخی منابع بیش از سیصد اثر بر وی نام برده اند. (3)
ولادت
سال تولد این عالم بزرگ به درستی مشخص نیست